De Kuiper Brandarisrace is een race voor traditionele en niet zo traditionele zeilschepen. Elk jaar in het derde weekend van oktober verandert de Waddenzee tussen Harlingen en Terschelling, in het strijdtoneel van deze regatta. Een waar spektakel voor deelnemers en toeschouwers. Hoe is deze race ontstaan en hoe doe je mee, ook als je geen ‘echte zeiler’ bent?

Het ontstaan van de Brandarisrace, op de Waddenzee

De Brandaris race werd voor het eerst georganiseerd in 1994. In dat jaar bestond de vuurtoren Brandaris precies 400 jaar en om dat te vieren werd er een wedstrijd georganiseerd voor de Traditionele schepen die Terschelling zo vaak bezochten.

Herman Brandsma, ooit zelf schipper op een traditioneel zeilschip vanuit de haven van Harlingen, nam het voortouw en organiseerde een wedstrijd waarbij aan de eerste editie 50 schepen meededen. Oorspronkelijk deden bijna alleen maar traditionele zeilschepen mee uit Harlingen. Door de jaren heen is dit veranderd en inmiddels zijn er 80 startplekken voor traditionele klippers, Tjalken, Aken, Skutsjes en overige schepen. Die komen al lang niet meer alleen uit Harlingen.

Wat moet je doen om de Brandarisrace te winnen?

Winnen is een kwestie van zo snel mogelijk naar Terschelling zeilen. Wie het eerst de overkant aantikt heeft gewonnen! Dit klinkt heel simpel maar het is afhankelijk van weer, wind en getijden of dit ook zo is. Net als bij de Waddenrace heb je een beetje geluk nodig, en als het even meezit, een niet al te grote kater. 

Iedere wedstrijd begint met een officieel palaver in een daarvoor aangemerkte kroeg in de haven. Waarvan de meeste schippers de binnenkant een paar uurtjes ervoor nog gezien hebben. In dit palaver worden bijzonderheden bekend gemaakt, de wind en weersvoorspellingen gedaan en evt. bijzonderheden besproken.

De schippers slaan nog even gauw een sloot sterke koffie achterover en dan is iedereen op weg naar zijn eigen schip. In de haven van Harlingen is er veel bedrijvigheid. Op alle schepen wordt nog geredderd en zijn de bemanning en gasten in de weer met de laatste voorbereidingen. 

Hoe ziet een Brandarisrace weekend vanuit Harlingen eruit?

Op vrijdag is het een drukte van jewelste, schepen vanuit havens als Enkhuizen, Makkum, Stavoren en andere havensteden rondom het IJsselmeer zetten koers richting Harlingen. Dit zorgt voor een gezellige drukte. Voor de havendienst is het een behoorlijke opgave om alles en iedereen een plek te geven. 

De voorbereidingen van de Brandarisrace op Vrijdagavond

Op vrijdagavond gaan de schippers hun inschrijving bevestigen in cafe ‘Het Noorderke’. Hier wordt weer even bijgekletst, worden herinneringen aan overwinningen boven gehaald en voorspellingen gedaan voor de dag van morgen en iedereen krijgt een startnummer mee. Ook anno 2021 is dit nog gewoon een vierkant bord met grote plakcijfers, die je ergens op je schip vast maakt of op het moment supreme in de lucht houdt! 

Nadat de bemanning en gasten aan boord zijn, wordt er een rondje over het schip gedaan en besproken wat de wedstrijd tactiek wordt. De extra zeilen worden aangehaakt en de taken worden verdeelt. Er hangt een aangename spanning in de lucht, te voelen door de hele haven. Terwijl de avond valt arriveren er nog crewleden en passagiers vanuit heel europa en verder soms.

Op Zaterdag is de start van de Brandarisrace in Harlingen

Op zaterdag is zoals beschreven ‘s morgens eerst nog het palaver, op dezelfde plek als waar de inschrijving een aantal uur eerder nog was. Herman Brandsma, de bedenker en organisator spreekt iedereen toe, meldt de laatste bijzonderheden en dan is ‘t tijd om richting schip en richting deWaddenzee te gaan.

Het startschip vaart uit, en aan de andere kant bij West-Terschelling maakt ook het finish schip zich klaar om naar positie te vertrekken. Zodra iedereen weer aan boord is van de wedstrijd schepen, vertrekken de eerste zeilschepen de haven uit. Nog even een rondje oefenen en de allerlaatste voorbereidingen, geheime zeiltjes, vallen, extra touwtjes en tekens & gebaren worden geoefend.

Om 10.30 u tijd voor de grote klippers om aan de start te verschijnen, zodra het startsein is gegeven is barst het wedstrijd geweld los. Je hoort het ratelen van lieren, het over en weer roepen van commando’s en geluid van klapperende zeilen vanaf alle zeilschepen.

Na tien minuten is het tijd voor de volgende groep schepen om te starten en zo gaat het door tot iedereen vertrokken is. Wat spannend is aan deze race, is dat alle schepen dicht bij elkaar starten op het water. Het is dringen geblazen, wie komt er het snelst over de startlijn als het startsein klinkt?

Zeiltactiek tijdens de Brandarisrace

Zeilen doe je nagenoeg nooit in een rechte lijn. Tijdens een meezeilreis heb je daarbij niet heel veel last van andere grote zeilschepen die erg dichtbij zijn. Dat is tijdens een zeilwedstrijd wel anders. Je kunt niet zomaar naar links of rechts afbuigen en moet dus nadenken over je tactiek. Soms komen de schepen dan ook rakelings langs elkaar. Dit maakt een zeilwedstrijd als de Brandarisrace alleen maar spannender!

De finish van de Brandaris race op Terschelling

Het finish schip ‘De Holland’, de oude veerboot tussen Harlingen en de eilanden Terschelling en Vlieland ligt in ‘de Meep’, het water voor Terschelling. Het is een kwestie van je wedstrijdnummer goed zichtbaar omhoog houden, zodra ‘ `De Holland’ gepasseerd wordt klinkt de scheepshoorn en gejuich vanaf het dek.

Iedereen die de finish voorbij is zeilt richting de haven van Terschelling en zoekt daar een plekje. Een uitgelaten stemming maakt zich meester van de normaal zo’n rustige haven. Iedereen is druk met het opdoeken van zeilen en navertellen van de race. Ook wordt er gevolgd wie er waar nog in de race is en uiteraard is het tijd voor een aanleg drankje. Algauw loopt de haven vol en is het drukker dan in het hoogseizoen. Het is een komen en gaan en bezoeken van elkaars zeilschepen. Nog even wat boodschappen doen, een strandwandeling maken of een lokale specialiteit proeven. 

De prijsuitreiking van de Brandarisrace 

Om 20.00 uur ‘s avonds is het tijd voor de prijsuitreiking, deze vindt plaats in cafe ‘De Bras’ in de hoofdstraat van West-Terschelling. Iets van te voren begint de grote uittocht vanuit de haven. Van alles schepen stromen bemanningsleden en gasten. De een nog in z’n zeil kloffie, de ander met een vers permanent. Tot nu toe is het speculeren geweest, vergelijken van start- en eindtijden en een hoop natte vingerwerk. Om 20.00 uur wordt duidelijk wie er nu echt de snelste was in elke klasse, althans volgens de wedstrijdleiding van de Brandarisrace.

De 27ste editie van de Kuiper brandarisrace

Dit jaar was de 27ste editie van de Kuiper Brandarisrace en zowel de Waterwolf als de Lotus deden mee. De Waterwolf won bij de ‘Grote Klippers’ de tweede plek, na een spannende strijd verloor zij nipt de eerste plaats aan ‘De Eensgezindheid’ uit `Enkhuizen. De Lotus werd bij de Tjalken dit jaar zesde! Al won zij eerdere edities in 2013 en 2016.

Meezeilen tijdens de Kuiper Brandarisrace

Lijkt het je wat om aan boord te stappen en zelf eens mee te zeilen tijdens de Brandaris race? Dat kan! Naast de ervaren crew is er genoeg plek voor gasten, ook gasten die weinig tot geen zeilervaring hebben. Enthousiasme is alles wat je nodig hebt. Dus kom met je collega’s, familie of vrienden en ervaar hoe een echte zeilwedstrijd op een traditioneel zeilschip er aan toegaat. Neem contact met ons op en vraag naar de mogelijkheden.