Volendam lag net als veel andere vissersdorpen ooit aan de Zuiderzee. Sterker nog via de Zuiderzee stond het direct in verbinding met de Noordzee. Een vissersdorp bij uitstek dus. Toch onderscheid Volendam zich van de vele andere dorpen in de omgeving. Niet alleen waren ze hier katholiek [i.p.v. protestants zoals de rest] ze spreken hier ook een behoorlijk eigenzinnig dialect.

Er wordt door een groot deel van de inwoners nog steeds gevist, al is het wat verder van huis. Vandaag de dag is het dorp aan het Markermeer over de hele wereld bekend om zijn klederdracht, gerookte paling, traditionele woningen en uiteraard wereldberoemd in eigen land om zijn unieke Palingsound.

De geschiedenis van Volendam

Volendam heeft zijn bestaan te danken aan Edam. Dit dorpje besloot in 1357, nadat het stadsrechten had gekregen, om een nieuwe haven aan te leggen. Hierdoor waren ze beter bereikbaar voor schepen uit binnen- en buitenland en ook konden steden als Amsterdam in een mum van tijd bereikt worden.

Ze dempte hun oude haventje en legde er een dam voor. Vissers en boeren bouwden er al gauw huizen en ook arbeiders die al die tijd geholpen hadden de dam aan te leggen, bleven er wonen. Zo is Volendam ontstaan.

Klederdracht van Volendam

De klederdracht uit Volendam is zelfs vandaag de dag nog ontzettend populair. Frau Antje, die bij onze Oosterburen de Nederlandse kaas promootte had een Volendamse ‘Hul’ op. Het witte kanten kapje dat haar zo iconisch maakte.

Verder kunnen de klompen uiteraard niet ontbreken. Buiten de typische rokken bij de vrouwen en de ‘drollenvangers’ bij de heren, waren de sieraden erg belangrijk.

Een bloedkoralen ketting met een gouden slot waarop meestal een zeilschip was afgebeeld, was de must have voor iedere zichzelf respecterende vrouw in het Volendam van weleer. Hoe groter de kralen en hoe meer je er om je nek had, hoe hoger het aanzien.

Tijdens een stadswandeling door Volendam kom je ‘Ootje’ [oma] tegen, een echte Volendamse in traditionele klederdracht. Dit bronzen beeld staat in de haven en laat zien hoe de Volendammer vrouw er vroeger uitzag.

Wat is er te doen in Volendam

In Volendam kun je je elke dag van het jaar wel vermaken maar er zijn bijzondere feesten waarvoor de Volendammers thuis blijven en mensen van heinde en verre afreizen.

De Volendammer kermis

Het beroemdste feest van Volendam is de jaarlijkse kermis. Elke jaar in september vindt dit 4 daagse festijn dat op vrijdag begint plaats. Er wordt gefeest op de Dijk en in het centrum staan de klassieke kermisattracties.

Veel Volendammers sparen het hele jaar geld in hun stamkroeg zodat ze met de kermis een goed gevuld potje hebben. Op de laatste dag, de maandag, begint het feest al ‘s morgens vroeg. De meeste feestgangers zijn verkleed en er wordt een grote markt georganiseerd.

Volendammer dag

Elk jaar op een van de laatste zondagen in juni wordt Volendammer dag georganiseerd. Vele Volendammers dragen die dag originele klederdracht en overal worden oude ambachten als Palingroken en visnetten boeten getoond. Ook zijn er optredens van lokale bands in de vele kroegjes die Volendam rijk is.

De Kunstroute

In het weekend van de Volendammerdag kun je twee dagen lang, de Volendammer kunstroute volgen. Op het gebied van beeldende kunst heeft Volendam en Edam van oudsher best wel wat talent rondlopen. Vandaar dus dat de Kunstroute al rond 2010 is ontstaan.

Tijdens de kunstroute wordt er door overwegend Edammer- en Volendammer kunstenaars geëxposeerd. Zowel door professionele als amateurkunstenaars. Daarnaast wordt er iedere editie een of twee bekende kunstenaars van buiten de gemeente uitgenodigd om te komen exposeren.

Volendam beroemd kunstenaars dorp

Veel beroemde schilderijen met zicht op haven en zee, waarin traditionele Nederlandse platbodem schepen als Botters, tjalken en Klippers centraal stonden, werden gemaakt in dorpen rondom de Zuiderzee. Volendam was daarop geen uitzondering.

Dit kwam vooral door Leendert Spaander. Hij begon in 1881 een hotel dat uitgroeide tot het artistieke middelpunt van het kunstenaarsdorp.

Leendert Spaander

Na een carrière als schipper nam Leendert Spaander (1855-1955) in 1881 in Volendam een café over. Hij breidde het café al snel uit met hotel en restaurant. 

Bij de ontwikkeling van zijn hotel maakte Spaander gebruik van de kennis die hij tijdens zijn levens als schipper had opgedaan. In Engelse kustplaatsjes had hij gezien hoe vissersfamilies bijverdienen door onderdak te bieden aan kunstenaars die hun vangst, de golven en het strand kwamen vastleggen. 

Spaander richtte in het hotel een atelierruimte in en nodigde vervolgens bekende kunstenaars uit te komen schilderen. Met zijn zeven dochters beschikte de zakenman ook nog eens over een ruim modellen aanbod.

Spaander bleek een slimme keus te hebben gemaakt. De schilderijen die hij van de kunstenaars kreeg gaven het interieur van zijn hotel internationale allure. Anderzijds werkten de doeken die de kunstenaars elders verkochten als een soort visitekaartje voor Volendam in het algemeen en zijn hotel in het bijzonder.

Het hotel was dan ook behoorlijk bekend en door de jaren heen kwamen er grootheden als Renoir. Maar ook Keizer Wilhelm II, Mohammed Ali en Elizabeth Taylor verbleven hier.

Wat is er te zien in Volendam

Bij een wandeling door Volendam waan je je in een oud Hollands schilderij. De typische huizen met hun pittoreske gevels, de dijk met zijn gezellige kroegjes. Uiteraard kan een gerookte paling niet ontbreken aan je Volendam ervaring! Maar er is natuurlijk nog meer.

We zetten de leukste dingen voor je op een rijtje:

1.De Haven van Volendam bezoeken

In de haven van Volendam kijk je je ogen uit. Aan de ene kant staan de gekleurde huisjes en de vele typische viswinkels. Aan de andere kant zie je de vissersboten af en aan varen met verse vis en garnalen.

Ook liggen er vaak een paar klassieke zeilschepen, die hun gasten afzetten in de haven tijdens een zeiltocht over het IJsselmeer.

In de haven kun je een heerlijk broodje vers gevangen paling proeven of de gezellige drukte bekijken vanachter een biertje op een van de vele terrassen.

2. De Beelden route

Lopend door de haven kom je 4 beelden tegen; een Volendammer visser,  Klaassie & Klaassie, twee kinderen, ‘t Ootje en een typische Volendammer. Wat ze gemeen hebben is dat ze allemaal traditionele Volendamse kleding dragen. Wat ze ook gemeen hebben is dat ze allemaal uitnodigen tot een leuke selfie.

3. Foto’s maken in traditionele klederdracht

Een van de populairste attracties van Volendam zijn de foto studio’s aan de haven.

Hier kun je alleen, samen of met een hele groep, foto’s laten maken in traditionele Volendammer klederdracht. Uiteraard in een typische Volendams decor. Niet alleen is de foto hilarisch, de ervaring ook. Daarbij leer je gewild of ongewild ook nog eens een hoop over de geschiedenis van de kleding en attributen van de Volendammer vissersfamilie.

4. Experience Volendam

In de haven tref je ‘Experience Volendam’ door de nieuwste techniek zoals een hologram, wordt je teruggebracht naar het Volendam van begin vorige eeuw. 

Ook ga je mee op een vissersboot in een flink storm. Een ervaring voor jong en oud.

5. Volendam museum

Het Volendam museum is niet zomaar een museum. Het laat op ludieke wijze zien hoe er vroeger werd geleefd. Helemaal bijzonder is het   sigarenbandjes huisje is een aparte ruimte in het museum.

De ruimte is tussen 1947 en 1996 ontstaan door meer dan 11 miljoen sigarenbandjes in mozaïeken te knutselen. Op deze manier zijn afbeeldingen van de Nederlandse provinciewapens ontstaan en te bekijken in het huisje.

6. Het Stolphoeve kerkje

Of je nu wel of niet van kerken houdt, het Stolphoeve kerkje is een bezoek waard. Het kerkje stamt uit 1658 en is gebouwd door een molenbouwer. Het had drie functies namelijk: kerk, school en woonhuis.

Het ziet er dan ook uit als een boerderij, vandaar ook de naam stolphoeve. Het gewelfde plafond is hand geschilderd en versierd met de wapens van de provincie en gemeente Edam-Volendam.

7. Visafslag Sint Vincentius 

De grotendeels houten Visafslag is een zeldzaam en gaaf bewaard gebleven monument, gebouwd in 1934. De Visafslag is een bekend herkenningspunt voor bezoekers centraal gelegen aan de haven van Volendam. Sinds de jaren 90 heeft de Visafslag zijn functie verloren, maar bij schoolprojecten of volksfeesten wordt de werkwijze van de visafslag nog nagedaan. 

Sinds 2017 is er een leer-werk bedrijf voor mensen met een beperking in gehuisvest en worden er handgemaakte producten verkocht. De Visafslag is open van april tot november op de dinsdag, woensdag en donderdag van 9:00 tot 16:00 uur.

8. Palingsound museum

Het Palingsound museum is gevestigd op de zolder van het restaurant en de palingrokerij van Jan Smit, de eigenaar [niet de zanger]

Dit unieke museum vertelt de geschiedenis van de opvallend veel succesvolle muzikale artiesten uit Volendam. 

Veel van deze artiesten hebben memorabilia geschonken aan het museum, zoals Gouden platen, instrumenten, foto’s en video’s hierdoor is de collectie  tot stand gekomen.

Je kijkt je ogen uit en kunt waarschijnlijk wel een of twee deuntjes mee zingen uit het omvangrijke Palingsound oeuvre.

Waar kun je lekker eten in Volendam

Op iedere straathoek vindt je een viskraam of palingrokerij, een broodje gerookte paling kan dan ook niet ontbreken tijdens een wandeling door de haven van Volendam.

Maar wil je nou uitgebreid lunchen of gezellig dineren dan vind je hieronder een paar van de leukste tentjes in Volendam.

9. Lotje wine & dine

Of je nu wil ontbijten, lunchen, dineren, high tea or high wine. Alles is mogelijk bij Lotje. Niet alleen hebben ze een mooi interieur, je kijkt uit over de haven vanachter je bord.

10. Smit-Bokkum

Dé uitdrager van de Volendammer eetcultuur, is toch wel Smit-Bokkum. In een ongedwongen gezellige sfeer van weleer, eet je hier heerlijke gerechten gerookt in eigen oven. Uiteraard alles gevangen uit zee maar ook eendenborst filet en creatieve vega gerechten.

11. ’t gat van Nederland

Geen culinaire hoogstandjes hier maar wel het gezelligste cafe van Nederland volgens eigen zeggen! Wie hier een hapje en drankje gaat doen, krijgt een idee van de gezelligheid van Volendam. Een ras echte Hollandse kroeg. Tijdens de Pieperrace, de jaarlijkse zeilwedstrijd waarmee het zeilseizoen hier geopend wordt, Is ‘t gat van Nederland het epicentrum van schippers, zeilers en sterke verhalen. Iets dat je een keer mee gemaakt moet hebben.

Hoe kom je in Volendam

Volendam ligt ten noorden van Amsterdam en is met de auto gemakkelijk bereikbaar. Het openbaar vervoer bestaat uit een busverbinding waardoor Volendam vanaf de Zaanse Schans en Amsterdam Centraal goed te bereiken is.