Als je in een klein land woont dat zowel in het noorden als het westen omringt is door zee, is het handig om op heel veel plekken vuurtorens te plaatsen. Zeker als je omgeven bent door brede stranden en honderden zandbanken waar je als schip op kunt stranden. 

Tijdens een woeste wind en wilde zee kon je vroeger met slecht zicht eenvoudig verdwalen en vastlopen op een zandbank die een paar uur later weer onder water verdween. Menig schip is in de afgelopen honderden jaren met een kostbare lading verloren gegaan. Vaak zijn deze schatten nog altijd niet terug gevonden.

In Nederland zijn vuurtorens meestal rood en wit en staan als een obelix aan de kust. Op de top van deze pilaar brand een fel licht dat vroeger een door hout aangestoken vlammetje was. Daarom heten ze ook vuur-torens. Tegenwoordig schijnt er een fel LED licht. 

Maar waarom zou je interesse hebben om een vuurtoren te bekijken of in te gaan? Dat is simpel. Bijna alle vuurtorens hebben vele levens gered op zee en sommige hebben de geschiedenis van Nederland een bijzondere wending gegeven. Maar daarnaast geven alle vuurtorens door hun hoogte van soms wel bijna 60 meter een bijzondere kijk op het omliggende landschap.

De meest bijzondere vuurtorens van de Waddenzee

Vuurtorens hebben een belangrijke rol gespeeld in de zeevaart van Nederland. Alle wadden eilanden leken voor de schippers op elkaar vooral ’s nachts, de torens waren daarom een baken om veilig te kunnen navigeren. Bijzondere mensen en families hebben hun leven gewijd aan de fysiek zware en vaak eenzame taak van vuurtorenwachter.

Inmiddels zijn de vuurtorens zoals we die van vroeger kennen overbodig door moderne apparatuur zoals radar. Maar de Brandaris op Terschelling en de Noorder toren van Schiermonnikoog zijn nog steeds belangrijk en 24/7 bemand. Inmiddels zijn de huidige vuurtorens rijksmonumenten geworden die vaak ook dienst doen als Museum. Elk met hun eigen verhaal. Leer hieronder wat zo bijzonder is aan elke vuurtoren in de Waddenzee. En als je ze beklimt, krijg je het uitzicht cadeau.

1. De heftige geschiedenis van de vuurtoren van Texel

De vuurtoren van Texel heet de ‘Eierland’, vernoemd naar het voormalige eiland Eierland waar het op uitkijkt. De toren staat ook op restanten van dat eiland die door een dijk met Texel verbonden was, een 40 meter hoge duin om precies te zijn nabij de Cocksdorp. in de 19de eeuw waren de Eierlandse gronden, de zee rondom Texel een behoorlijk verraderlijk stuk water, het lag er toen al bezaaid met scheepswrakken. De scheepsroutes aan de noordzijde van Texel in dit stukje Noordzee waren verre van veilig. In 1863 legde de toenmalige notaris van Texel, de eerste steen van de vuurtoren. Het was hem na 10 jaar actie voeren eindelijk gelukt om het grote belang van de Vuurtoren duidelijk te maken.

De vuurtoren van Texel decor van het laatste slagveld van Europa

Tijdens de tweede wereld oorlog vormde deze vuurtoren het decor van een laatste bloederige strijd, niet voor niets ‘het laatste slagveld van Europa‘ genoemd. Terwijl de rest van Nederland al bevrijd was, vochten een groep Georgische krijgsgevangen voor hun leven. Duitse soldaten hielden een razzia over het eiland. Hierbij verloren ook veel eilanders het leven. Zij hadden sympathie voor de vaak onschuldige Georgiërs en verborgen hen op hun boerderijen. Het verhaal gaat dat toen de Duitsers van zuid naar Noord over het eiland trokken en als laatste bij de vuurtoren uitkwamen hier nog zes krijgsgevangen zich verborgen hielden. Toen zij wisten dat ze niet meer konden ontkomen, pleegden ze zelfmoord in de vuurtoren.

Kan ik de vuurtoren van Texel beklimmen?

Vandaag de dag is de toren van Texel als museum ingericht en op weg naar een van de meest spectaculaire uitzichten op het eiland leer je alles over de geschiedenis van Texel en de toren, in een bijzondere expositie.

2.De kleinste vuurtoren van de Waddeneilanden, het Vuurduin

De vuurtoren van Vlieland wordt ook wel de rode kabouter genoemd, want deze toren is de kleinste van alle vuurtorens op de Waddeneilanden. Met nauwelijks 18 meter is het verbazingwekkend dat zijn lichtstraal op 60 boven de zee schijnt. Dat komt omdat hij heel slim op het Vuurboetsduin is geplaatst. Het hoogste punt van alle Waddeneilanden.

De oude vuurtorenwachter, is vandaag de dag de vuurtoren pachter van Vlieland. Germ Veenstra is al 30 jaar met hart en ziel verbonden met de toren en weet er alles van. Zo is hij degene die ervoor kan zorgen dat de vuurtoren tot na zonsondergang open blijft in de zomer om de zonsondergang vanuit de koepel bovenop te kunnen meemaken.

3.De oudste vuurtoren van Nederland, de Brandaris

De Brandaris is de oudste en bekendste vuurtoren van Nederland. Meer dan 400 jaar oud en als een van de enige nog steeds in gebruik.

In de middeleeuwen stond er in het huidige dorp West-Terschelling de Brandarius kerk. De kerk had toen al een vuur in zijn toren als baken voor de scheepvaart. De kerk bestaat niet meer maar op de plek van de kerk kwam een vuurtoren vernoemd naar zijn voorganger te staan. Echter door het ‘wandelen’ van de eilanden van West naar Oost, stortte de eerste Brandaris omstreeks 1570 in zee. De Brandaris 2.0 die toen gebouwd werd, viel al in elkaar voordat ‘ie af was. Gelukkig was een derde poging succesvol en staat nog steeds overeind. De huidige Brandaris stamt uit 1594 en heeft inmiddels gelukkig wel een lift.

De Brandaris nog altijd in functie

De Brandaris is nog 24/7 bemand, al noem je de mensen die er werken geen vuurtorenwachters meer maar verkeersleiders. Je kunt de toren daarom niet bezoeken. Met zijn iconisch rond draaiende licht is een baken dat voor vele niet weg te denken is op het eiland.

Trouwen in de Brandaris

Zomaar bezoeken kan misschien niet maar trouwen op de toren kan dan weer wel. Nou ja, in de toren. Er is een speciale plek op de tweede verdieping ingericht voor speciale gelegenheden zoals een heuse Wadden bruiloft!

4.De naamloze vuurtoren van Ameland

Tegenwoordig doet ook deze vuurtoren dienst als museum, tijdens je klim naar boven vertellen oud vuurtorenwachters digitaal hun avonturen die ze beleefden op deze toren. Met 55 meter hoogte en bijna 250 treden slaat je stappenteller ook hier makkelijk op hol.  Uiteraard doe je het niet voor niks. Bovenin tref je weer een uitzicht als een schilderij van van Gogh. Een wijdse blik over de vele zandbanken, stranden en geulen van het Oostelijke waddengebied.

5.De twee markante vuurtorens van Schiermonnikoog

Schiermonnikoog mag dan klein zijn, het beschikt over twee vuurtorens, een rode en een witte. In opdracht van koning Willem III worden deze beiden torens in 1853 geplaatst.

Ze hadden alletwee een stilstaand licht, als je aangevaren kwam en je zag beiden lichtbundels samenvallen dan wist je waar je af moest slaan om veilig tussen de zandbanken door te kunnen zeilen.

Toen de draaiende lamp in zwang kwam en geplaatst werd in de rode toren werd de witte toren overbodig. Ze wordt nu gebruikt als Antennemast. De rode toren wordt nog altijd 24 uur per dag bemand voor de kustvaart van en naar Duitsland. Op de witte toren staat een kleine Schiere monnik, om de eerste bewoners -de Cisterciënzer Monniken- van Schiermonnikoog te eren.

Bezoek de Vuurtorens op de Nederlandse Waddeneilanden