Alhoewel er een paar duizend Bruinvissen rondzwemmen in het Nederlandse deel van de Noordzee, kom je ze in de Waddenzee nauwelijks nog tegen. Dat was vroeger wel anders toen er nog grote scholen vette ansjovis te vangen waren rondom de Waddeneilanden.

Tegenwoordig worden ze af en toe gespot vanaf de zeilschepen die rondvaren in het Waddengebied. Vaak is het een nieuwsgierige eenling die een uitstapje maakt of de afslag gemist heeft. Bijna nooit leidt dit tot een groot probleem of de sterfte van de Bruinvis.

Hoe kan het dan toch dat er in augustus 2021 tientallen Bruinvissen zijn aangespoeld op de stranden van Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog?

Nog nooit eerder spoelde er zoveel volwassen Bruinvissen aan

Ook al spoelt er bijna dagelijks wel een Bruinvis aan ergens aan de Nederlandse kust, gestorven door een natuurlijke oorzaak. Zoveel als dat er in 2021 zijn aangespoeld is nog nooit eerder voorgekomen en natuurlijk is hun dood zeer waarschijnlijk ook niet.

In 2011 spoelden er wel enkele tientallen jonge Bruinvissen aan verspreid over de hele Nederlandse kust. Na onderzoek is nooit helemaal duidelijk geworden wat de oorzaak precies was. Het leek uiteindelijk iets met hun voeding te maken te hebben.

Aangespoelde Bruinvissen op de Nederlandse Waddeneilanden

NU.NL deed verslag van de massa stranding van tientallen volwassen Bruinvissen die aanspoelde op de stranden aan de Noordkant van Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Dat ze juist hier aanspoelen heeft te maken met een aanhoudende harde wind die soms dagen uit het noorden blaast.

Opmerkelijk is wel dat het op een geconcentreerde plek is, namelijk pal boven de Waddeneilanden. Het zijn er echter uitzonderlijk veel meld SOS Dolfijn, die tientallen meldingen per dag krijgen over gespotte Bruinvissen op de stranden. 

Wie moet je bellen als je een aangespoeld dier ziet op het strand

SOS Dolfijn is de instantie die als eerste ter plaatse komt bij een melding van een aangespoelde walvisachtige. Als het dier nog leeft ontfermen zij zich hierover. Helaas zijn de meldingen over de Bruinvissen in deze periode zonder hoop. SOS Dolfijn kan niets meer voor de dieren doen behalve zorgen dat ze geborgen worden en onderzocht.

Hoe kan het dat er zoveel Bruinvissen aanspoelen

Dat ze uitgerekend hier aanspoelen is door de stroming en de aanhoudende harde wind uit het Noorden wel te verklaren. Frappant is dat er alleen volwassen dieren aanspoelen. Ook opmerkelijk is dat de dieren allemaal in dezelfde staat van ontbinding verkeren, wat duidt op het feit dat ze allemaal tegelijkertijd zijn overleden. Dit heeft vermoedelijk iets te maken met voeding, ziekte of menselijke activiteiten. Dit sluit echter ook uit dat de dieren zijn aangevallen door zeehonden. Een paar mogelijkheden kunnen zijn:

1. De aanleg van een windmolenpark ten noorden van de Waddeneilanden

Bij de aanleg van het windmolenpark wordt er uitvoerig geheid door het aanhoudende, monotone geluid raakt de Bruinvis gedesoriënteerd en uiteindelijk doof. De Bruinvis jaagt op gehoor en zonder zijn gehoor is de Bruinvis verloren en sterft van de honger.

Dit zou een plausibele verklaring kunnen zijn voor de plotselinge grote aantallen dode Bruinvissen. Een erg nare en onnodige dood. Er bestaat namelijk een techniek van heien, speciaal ontworpen voor dit soort klussen. Hierbij wordt om de paal die de zeebodem in geslagen wordt een koker geplaatst. Door de koker worden luchtbellen geblazen. Deze techniek dempt het geluid zodanig dat leven in de zee om de werkplek heen er nauwelijks tot geen last van heeft.

2. Marine oefeningen waarbij geschoten wordt

Er worden op dit moment Marine oefeningen gehouden ten Noorden van de Waddeneilanden op zee. Hiervoor geldt hetzelfde als bij heien op zee.  Als er uitvoerig geschoten wordt en andere vormen van lawaai,  raken de Bruinvissen gedesoriënteerd en doof en sterven wederom van honger.

3. Een dodelijke parasiet, vergiftiging of ziekte

Aangezien het lijkt of de dieren allemaal op hetzelfde moment zijn gestorven is deze optie iets minder aannemelijk maar niet onmogelijk.

Ook kan het zijn dat ze in hetzelfde gebied iets gegeten hebben dat hun dood veroorzaakt heeft. Denk hierbij aan vergiftigde vis of andere vervuiling door menselijke hand.

Zoals te lezen valt op de site van SOS Dolfijn zijn er in dezelfde periode ook in Duitsland Bruinvissen aangespoeld. Bij onderzoek bleken zij een dodelijke parasiet bij zich te dragen. Dit kan erg besmettelijk zijn en Bruinvissen en andere walvisachtige en masse uitroeien.

Wat verontrustend is, aan de aantallen die aanspoelen is dat de Bruinvis geen groepsdier is, in tegenstelling tot Grienden en Potvissen. Deze laatste genoemden spoelen vaker met meerdere tegenlijk aan.

 

Steun SOS Dolfijn

SOS Dolfijn is afhankelijk van particuliere giften om aangespoelde Walvisachtige zoals de Bruinvis maar ook Dolfijnen en andere verdwaalde dieren te kunnen redden, verzorgen en terug te laten keren in het wild. Je kunt de stichting SOS Dolfijn op verschillende manieren helpen. Bekijk de website van SOS Dolfijn en zie wat jij kunt doen om de dieren rondom de Waddenzee te beschermen.