Beroemde verhalen en legendes over vergane Nederlandse schepen doen al honderden jaren de ronde. Niet zo gek ook als je de geschiedenis van de V.O.C. een beetje kent. Sommige verhalen spreken meer tot de verbeelding dan andere. Zo houdt het verhaal over de Lutine en haar nooit gevonden schat van goud, menigeen in zijn greep. Maar hoeveel schepen er zijn vergaan, waar en wat er precies gebeurd is. Dat wisten we eigenlijk niet, tot nu.

Politieke aandacht voor Nederlands erfgoed onder water

In 2016 kwam er voor het eerst politieke aandacht voor het Nederlandse erfgoed onder water. Er kwam toen namelijk boven water dat er niet veel meer over was van de drie scheepswrakken in de Javazee. Deze Nederlandse oorlogsschepen zijn met man en muis vergaan tijdens de Slag in de Javazee in 1942. Ze blijken illegaal geborgen te zijn. Dit zorgde ervoor dat men zich ging afvragen of meer scheepswrakken, die officieel nog vermist waren, op deze manier ‘verdwenen’ waren?

Waarom worden er zoveel scheepswrakken illegaal geborgen?

Illegaal bergen van gezonken schepen gebeurd wereldwijd nog steeds op grote schaal. Een scheepswrak spreekt niet alleen tot de verbeelding, er valt vaak ook van alles te halen. Zo zijn er tien jaar geleden, kisten vol eeuwenoude Champagne letterlijk opgedoken van een scheepswrak in de Baltische zee. De flessen dateren uit 1772 en bleken nog prima te drinken.

Maar ook naar de vele scheepswrakken in de Waddenzee duiken ieder jaar nog honderden enthousiastelingen. Zelfs als vallen er geen tot de verbeelding sprekende goederen te halen, dan is het ijzer en andere materialen van een scheepswrak veel geld waard.

Wereldwijde piraterij zorgt dat veel wrakken onontdekt blijven

In veel derde wereld landen rondom de wereldzeeën, is er nog sprake van piraterij op grote schaal. Daar neemt men het niet zo nauw met internationale regels over scheepswrakken. Het is meer een kwestie van opduiken en verkopen wat er te verkopen valt. Dit zorgt ervoor dat er een grote illegale handel is in ijzer. Dit bemoeilijkt het om schepen te kunnen lokaliseren en eventueel te beschermen of officieel te bergen.

Niet alleen is het zonde dat een scheepswrak illegaal ontmanteld- en geborgen wordt. Het is in het geval van de oorlogsschepen in de Javazee ook een gevoelige kwestie. Het zijn namelijk ook oorlogsgraven. Meer dan 900 zeelieden gingen ten onder met de schepen, tijdens de slag om de Javazee. Toen dit aan het licht kwam, besloot de Tweede Kamer opdracht te geven voor de inventarisatie.

Het belang van het in kaart brengen van Nederlandse scheepswrakken

Nu de onderzoekers in kaart hebben gebracht hoeveel scheepswrakken er in de wateren liggen, kan Nederland kijken hoe die beschermd kunnen worden. Meer dan 1500 Nederlandse scheepswrakken, in alle uithoeken van de zeven zeeën. Dat is tenslotte best een onderzoek waard.

Spullen die in de scheepswrakken gevonden worden laten zien wat mensen vroeger gebruikten. De materialen die gevonden worden in laadruimen van scheepswrakken verklappen wat de koopvaarders in de 17de eeuw verhandelden. Zelfs nu nog kan nauwkeurig achterhaald worden uit welke werelddelen bepaalde materialen kwamen en waar naartoe ze onderweg waren. De wrakken die in kaart zijn gebracht, kun je online bekijken.

Vaar ook mee op zeilschepen uit de tijd van de V.O.C.

Heb je altijd al eens willen weten hoe het eraan toe gaat op zo’n historisch zeilschip? Neem dan contact met ons op! Wie weet zeil je binnenkort mee op een tocht langs de beroemde Nederlandse V.O.C. steden rondom het IJsselmeer. Ben je bevangen door het raadsel van de Lutine en de andere vele scheepswrakken rondom Texel? Dan nemen we je graag mee op een speurtocht over de Waddenzee en naar de mooiste Waddeneilanden. Die bol staan van de sages, Mythes en opgedoken schatten uit het verleden.